Kiedy pojawia się konieczność zakupu inhalatora do nebulizacji, większość z nas nie wie na co zwrócić uwagę i zdaje się na poradę farmaceuty lub sprzedawcy. Zwykle budzi to wątpliwości czy zostało nam polecone faktycznie najlepsze urządzenie czy może takie, od którego osoba sprzedająca ma największą prowizję. Poniższe punkty wskażą na jakie cechy nebulizatora warto zwrócić uwagę, aby wybrać taki, który spełni nasze potrzeby.
Ważne jest, żeby zwrócić uwagę czy parametry są podane zgodnie z polską normą. Jeśli tak nie jest, musimy liczyć się z faktem, iż ich wiarygodność jest niewielka.
Wielkość wytwarzanych przez urządzenie cząsteczek
Od wielkości wytworzonych cząsteczek zależy miejsce wchłonięcia leku w drogach oddechowych. Przed podjęciem decyzji, które urządzenie wybrać, należy więc zwrócić uwagę na rozmiar cząsteczek, które są wytwarzane – od tego zależy skuteczność terapii. Optymalne wymiary cząsteczek dla procesu nebulizacji wynoszą 0,5 - 5 mikrometrów (μm; zwanych kiedyś mikronami).
> 8 μm – wchłanianie w górnych drogach oddechowych np. nosie, gardle
5 - 8 μm – wchłanianie w tchawicy i dużych oskrzelach
2 - 5 μm – wchłanianie w oskrzelach i oskrzelikach
0,5 - 3 μm - wchłanianie w pęcherzykach płucnych
MMAD
MMAD jest średnią aerodynamiczną wielkością cząsteczek. Parametr ten oznacza, że co najmniej połowa cząsteczek wytworzonych przez nebulizator ma wielkość mniejszą lub równą podanej wartości. Dla przykładu nebulizator o MMAD = 2 μm wytwarza 50% cząsteczek o wielkości mniejszej lub równej 2 mikrometrów (mikronów).
Frakcja respirabilna (RF)
Frakcja respirabilna jest procentową zawartością cząsteczek wytwarzanych przez nebulizator, których wielkość jest mniejsza niż 5 μm.
Poziom głośności kompresora
Jednym z elementów zestawu do nebulizacji jest kompresor. Nie jest to urządzenie, które pracuje bezgłośnie, z czego może wynikać brak komfortu podczas zabiegu oraz często zdarzający się lęk dzieci. Zaleca się, aby poziom głośności kompresora był niższy niż 60 dBA. Warto wybrać urządzenie, które posiada długi przewód powietrzny. Odpowiednia długość umożliwi nam postawienie kompresora w pewnym oddaleniu od nebulizowanego dziecka.
Lekarstwo
Nie każdy nebulizator jest odpowiedni dla każdego leku. Niektóre preparaty mogą być stosowane jedynie w inhalatorach pneumatyczno-tłokowych, ponieważ w ultradźwiękowych mogłyby ulec zniszczeniu (np. zawiesiny takie jak budezonid). Kupując nebulizator, warto więc zastanowić się w jakim celu go potrzebujemy i jakich leków będziemy używać. Pamiętajmy również, że dzieciom nie powinno się podawać leków przez nebulizator ultradźwiękowy, ponieważ może dojść u nich do podrażnienia dróg oddechowych.
Ustnik
Wykonywanie nebulizacji przez ustnik jest dowiedzioną klinicznie, najskuteczniejszą metodą inhalacji. Zawsze kiedy to tylko możliwe, powinniśmy więc korzystać z niego a nie z maseczki.
Dobór maseczki
Jeśli nebulizowanie za pomocą ustnika jest niemożliwe, wtedy można zastosować maseczkę. Bardzo ważnym czynnikiem warunkującym skuteczność terapii, jest dobre dopasowanie maseczki. Źle dobrana zmniejsza ilość leku, który dostaje się do płuc nawet o 50 %. Obecnie są już dostępne maseczki w różnych rozmiarach, dzięki czemu łatwiej jest znaleźć odpowiednią dla siebie czy swojego dziecka. Poza tym, są to maseczki nowej generacji, wyposażone w specjalne miękkie uszczelnienia. które w sposób dokładniejszy i bardziej komfortowy dopasowują się do twarzy. Początkowo dziecko może być źle nastawione do maseczki, zwłaszcza kiedy jest rozdrażnione lub źle się czuje. Dzięki cierpliwości i kreatywności rodzica oraz organizowaniu dziecku zabawy podczas nebulizacji, możliwe jest pokonanie oporu i przeprowadzenie zabiegu w spokojnej atmosferze.
Ustnik - smoczek
Do największych mitów z zakresu aerozoloterapii zaliczyć można opinię, że nebulizatory z ustnikiem w formie smoczka są zalecane do zabiegów u noworodków i małych dzieci. Idea powstania ustnika ukierunkowanego na najmłodszych była bardzo dobra. Dzieci przyzwyczajone do smoczka, chętniej brały do buzi ustnik w takim kształcie, co pozwalało rodzicom na bezproblemowe przeprowadzenie nebulizacji. Niestety badania wykazały, że zabieg jest nieskuteczny. Konstrukcja powoduje, że większość mgiełki nie dostaje się do dolnych dróg oddechowych dziecka lecz do jamy nosowej i oczu. Podając dziecku smoczek wywołujemy u niego efekt ssania, co sprawia, że mgiełka, która nie wydostała się na zewnątrz i miałaby szansę przedostać się do płuc, wędruje do żołądka. Oprócz braku efektu terapeutycznego nebulizacji, obserwuje się u dzieci skutki uboczne w postaci podrażnienia oczu i objawów ze strony żołądka. U niemowlaków i małych dzieci zdecydowanie lepiej sprawdzi się właściwie dobrana maseczka nowej generacji.
Przewód powietrzny
Jeśli kupujemy zestaw do nebulizacji, z którego korzystać będzie dziecko, zwróćmy uwagę na długość przewodu powietrznego. Odpowiednio długi zapewni ruchliwym dzieciom swobodę w czasie trwania zabiegu. Dodatkowo umożliwi nam pozostawienie kompresora w innym pomieszczeniu niż nebulizowane dziecko, jeśli będzie źle reagować na wydawany przez kompresor dźwięk.
Zaworki
Aby nebulizatory były jeszcze bardziej skuteczne, montuje się w nich różnego rodzaju zaworki. Jednym z nich jest regulowany zawór, który umożliwia szybsze i bardziej efektywne dostarczenie leku. Posiadacze takich nebulizatorów mogą dostosowywać tempo przepływu do osoby, która jest aktualnie nebulizowana. Nebulizator z opisanym zaworkiem idealnie sprawdzi się w domu, w którym z jednego urządzenia korzystają dzieci i osoby dorosłe, bowiem u maluchów zaleca się niższe tempo przepływu. Oprócz niego, istnieją rownież zaworki oszczędzające, które umożliwiają wydzielanie mgiełki jedynie podczas wdechu. Taki mechanizm powoduje mniejsze straty leku a co się z tym wiąże, bardziej skuteczną nebulizację.
Kompresor w kształcie zwierzątka/zabawki
Mimo że zestawy do nebulizacji zawierające kompresor w kształcie zwierzątka, wyglądają dla kupujących często mało profesjonalnie, potrafią spełniać swoją rolę nie gorzej od zwykłych. Ich design jest bardziej przyjazny dzieciom, przez co chętniej z nich korzystają. Pamiętajmy jednak o sprawdzeniu najważniejszych parametrów, aby mieć pewność, że kompresor przypominający zwierzątko nie będzie nową zabawką w naszym domu i przyda się do nebulizacji.
Wyposażenie dodatkowe
Kupując nebulizator, powinniśmy głównie skupić się na wyborze takiego, który w największym stopniu odpowie na nasze potrzeby i umożliwi efektywną nebulizację. Jeśli uda nam się znaleźć kilka urządzeń, które jednakowo nas satysfakcjonują, warto zwrócić uwagę na elementy dołączone do zestawu. Dodatkowy ustnik/maseczka są potrzebne, kiedy z urządzenia korzysta kilka osób lub zaistnieje potrzeba wymiany. Torba przenośna okaże się niezbędna podczas transportu nebulizatora. Irygator mikronizujacy będzie natomiast idealny do oczyszczania i nawilżania jamy nosowej.
